บทที่1.ปฐมบทของสีดา....

“อุ้ย!! นี่ชื่ออะไรเจ้าคะยายจ๋า...สีหว๊านหวาน” หญิงสาวเบิกตาโตมองขนมชิ้นเล็กๆ สีชมพูระเรื่อในถ้วยกระเบื้องเคลือบพร้อมกับยิ้มน้อย ยิ้มใหญ่

“ขนมเกสรดอกชมพู่จ้ะ ทำจากมะพร้าวขูดขาว ผัดกับน้ำและน้ำตาลทรายใส่วุ้นแล้วกวนให้เข้ากันจนได้สี สีชมพูแก่ๆ แบบนี้ไงลูก” นางอธิบายยิ้มๆ ขนมโบราณที่แทบจะหายไปจากสายตาผู้คน เพราะความยุ่งยากซับซ้อนของขั้นตอนการทำ แต่นางยังรักษาเอาไว้ อยากให้ลูกหลานได้พบเห็นแล้วก็ได้ชิมรส

“โห...อร่อยเจ้าคะยายจ๋า มีอะไรอีกน๊า” หญิงสาวฉวยขนมใส่ปาก เธอยิ้มแป้น เมื่อรสมือของสายหยุดเป็นที่หนึ่งในคุ้งน้ำแถวนี้

“นี่ไงสีดาบ่นอยากทานคราวที่แล้ว ยายทำมาให้ลองชิม ไม่รู้จะถูกปากไหม? ไม่ได้ทำนานแล้วด้วยสิ” เสียงสายหยุดแฝงความเหงา เมื่อลูกหลานอยู่แต่ในเมืองกรุง นานๆ จะแวะมาเยี่ยมเยียนนาง ถึงจะอยู่ท่ามกลางบ่าวไพร่แต่ก็ไม่สุขใจเท่ากับมีลูกหลานห้อมล้อม

“ขนมน้ำดอกไม้ อิๆ ไม่ว่ายายจ๋าจะทำอะไร สีดาว่าอร่อยทุกอย่างค่ะ” หญิงสาวรีบประจบ เธอมีเวลาว่างก็จะรีบบึ่งมาบ้านสวนของยายสายหยุดทันที

“ยายเห็นทำงานอยู่ ยายไม่กวนล่ะ สีดาจะได้ทำเสร็จเร็วๆ”

“ยายจ๋าอยู่กวนได้ค่ะ พอดีสีดาอยากถามเรื่องผ้าไทยกับยายจ๋าพอดี โปรเจกต์นี้สีดาทำไปเสนอบริษัทต่างชาติค่ะ เขาอยากเห็นลวดลายแปลกๆ บนเนื้อผ้า ไม่ใช่เอะอะอะไรก็ชีฟอง พลิ้วๆ บางๆ”

หญิงสาวจิ้มขนมใส่ปากไม่หยุด เธอพูดตอบเสียงใส

“เหรอ? เอาแบบไหนดีล่ะลูก ยายจะได้บอกถูกหรอก หรือจะขึ้นไปดูของจริงบนเรือนใหญ่?” สายหยุดรับลูก เธอกระตือรือร้นขึ้นมาเลยเชียว นานๆ จะมีคนสนใจผ้าไทย และนางมีเก็บสะสมไว้ไม่ใช่น้อย

“ยายจ๋ามีผ้าเก่าเหรอจ๊ะ ไปค่ะไป” เรื่องไอเดียชุด สีดามีเต็มสมอง เพียงแต่ไม่รู้ว่าจะใช้ผ้าไทยแบบไหนให้เกิดประโยชน์ที่สุด เมื่อตัวเองไม่รู้จักวิธีดูแลรักษา

สองยายหลานเดินลิ่วๆ ขึ้นไปบนเรือนไม้ทรงไทยหลังใหญ่ ถัดจากกระท่อมชายน้ำของหญิงสาว กำปั่นใหญ่ที่เก็บสะสมของรักถูกยกออกมาตั้งกลางเรือน เพื่องัดของในกรุออกมาโชว์หลานรัก สาวใช้หลายนางยกขนมนมเนย น้ำหวานเย็นๆ มาเสิร์ฟไม่หยุด เมื่อรู้ว่างานนี้งานช้าง เพราะในกำปั่นของยายสายหยุดอัดแน่นเต็มไปด้วยผ้าโบราณนับร้อยๆ ผืน

“มีหลายลายเลยนะสีดา อย่างอันนี้ลายกลีบบัว อีกผืนก็ลายขอหลวงน้อย ลายขอหลวงใหญ่ นั่นลายช่อฟ้า พื้นๆ เลยก็มีเป็นผ้าไหมเรียบๆ ไอ้ที่ทอจากเส้นทองยายก็มีนะ นั่นผืนสุดรักเลย” ยายสายหยุดคุยฟุ้งเมื่อมีคนสนใจในสิ่งที่ตัวเองรัก นางหยิบผ้าไหมหลายๆ ผืนออกมาวางเรียงไว้แล้วชี้ให้สีดาดูทีละผืน พร้อมกับอธิบายวิธีดูแลรักษา ซึ่งแตกต่างกันไปตามเนื้อผ้าหรือชนิดของผ้า หญิงสาวล้วงโทรศัพท์คู่ใจออกมาจากกระเป๋ากางเกงที่ตัดแบบนำสมัย มองเผินๆ เหมือนเธอนุ่งโจงกระเบน แต่ความจริงคือการตัดเย็บแบบสมัยใหม่ เพื่อความคล่องตัวและทันสมัยขึ้น โทรศัพท์ที่ราคาแพงหูฉี่ได้ใช้ประโยชน์คุ้มค่าก็วันนี้ เมื่อสีดาใช้ถ่ายรูป อัดคลิปสั้นๆ พร้อมทั้งบันทึกคำบอกเล่าของยายสายหยุด เพื่อเก็บเอาไปวิเคราะห์ความเหมาะสมอีกที

“สีดาชอบผ้าไหมไทยทุกชนิดเจ้าค่ะยายจ๋า ไม่ว่าจะมีลายหรือไม่มี สีดาว่ามันงดงามควรค่าอยู่แล้ว เสื้อตัวนี้ใช้ผ้าไหมที่ยายจ๋าให้ไปคราวที่แล้ว สีดาออกแบบและเย็บเอง กับผ้าถุงของยายจ๋าเหมือนกัน เก๋ไหมเจ้าค่ะ” หญิงสาวหยัดกายลุกขึ้นยืน เธอหมุนตัวให้สายหยุดดูชัดๆ ชุดที่ตัวเองใส่ตัดเย็บด้วยฝีมือตัวเอง

หญิงสูงวัยคลี่ยิ้ม สีดางดงามเหมือนนางในวรรณคดี ไม่ว่าจะดวงตาคมขำ เรียวคิ้วโก่งดังคันศร จมูกโด่งได้รูปพองาม ริมฝีปากรูปกระจับสีระเรื่อ แม้ไม่มีเครื่องสำอางเสริมแต่ง วงหน้าของสีดาก็งามจับใจ เธอสวยคม สวยพิศ ประกอบกับรูปร่างอ้อนแอ้นน่าทะนุถนอม เรือนผมสีดำสนิทยาวจรดกึ่งกลางแผ่นหลัง เป็นหลานสาวที่นางภาคภูมิใจเมื่อมีแต่ข้อดีไร้ตำหนิเรื่องความประพฤติ เธอวางตัวได้เป็นอย่างดี