Chapter 2 : อ้ายคำแสน

งานแต่งของเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ถูกจัดขึ้นอย่างใหญ่โตมโหฬาร คนมาจากทุกแว่นแคว้น เจ้านางละอองดาวก็ถูกเชิญให้มาร่วมงานด้วย เพราะเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ให้ความสำคัญกับคุ้มพระยานาสมเป็นอย่างมาก ตลอดทั้งงานเจ้านางแทบไม่ยิ้มเลย หน้าตาบึ้งตึง รู้สึกเบื่อหน่ายเป็นอย่างมาก จึงปลีกตัวออกมาเดินเล่นชมดอกไม้ที่ลานหน้าคุ้มของเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ เมื่อเดินมาเจอเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ จึงไม่อยากจะพูดคุยด้วย แต่ก็หลบไม่ทัน จึงจำเป็นต้องทำท่าเดินผ่านไป

"อ้าว น้องนางละอองดาวของพี่จะไปที่ใดกันหนา? ย่าง (เดิน) จ้ำเอาจ้ำเอา มิได้ติดอยากจะทักทายพี่ชายคนนี้ของน้องบ้างเลยรือ?" เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ที่มาเดินตรวจตราดูความเรียบร้อยงานแต่งของตนเอง ครั้นได้มาพบกับเจ้านางละอองดาว แต่เจ้านางน้อยได้ทำท่าจะเดินผ่านไป เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์รู้สึกฉงนใจเล็กน้อย แต่ไม่ได้ใส่ใจจึงทักทายแกมหยอกเอิน

"ข้าเจ้าไหว้สา..เจ้าพี่"

"บัดเดี๋ยวนี้มิแทนตนเองว่าน้องแล้วรึ? โขด (โกรธ) อันใดพี่ชายคนนี้หนอ? ถึงได้เฉยเมยกับเจ้าพี่ได้ถึงเพียงนี้?"

"ข้าเจ้ามิได้โขดอันใดเจ้าพี่ดอกหนาเจ้า ข้าเจ้ารีบต้องขอตัวก่อนหนาเจ้า ข้าเจ้าขอสูมาเต๊อะ"

"จะผ่านไปก็ยิ้มให้พี่ชายคนนี้หน่อยได้หรือไม่หนอ?" แววตากรุ้มกริ่มเจ้าเล่ห์เพื่อหยอกเอินเจ้านางละอองดาว เพียงเพราะทำประจำโดยไม่คิดอะไรเกินเลย ทำให้เกิดความเคยชินที่จะทำใส่เจ้านางน้อยของเขา

เจ้านางละอองดาวฝืนวาดยิ้มบนใบหน้าด้วยแววตาที่เศร้าหมอง ไม่กล้าสบตาบุรุษหนุ่มรูปงามที่อยู่ตรงหน้า แล้วเบี่ยงตัวเดินออกไป มือหนาเอื้อมมาคว้าต้นแขนของเจ้านางไว้จนร่างบางเซเข้ามาในอ้อมกอดบุรุษงามอย่างไม่ทันระวัง 

"น้องนางละอองดาวของพี่ เป็นอันใดไปหนาวันนี้ มิร่าเริงเหมือนเคยเลยหนา?"

"เจ้าพี่ปล่อย!! แบบนี้ไม่ดีหนาเจ้า เจ้าพี่กำลังจะออกเรือน ทำใช่นี้ไม่สมควรหนาเจ้า ผู้ใดมาเห็นเข้าจักเอาไปนินทาได้หนาเจ้า..เจ้าพี่!!"

"มิสมควรเยี่ยงไร? ก็เห็นอยู่ว่าน้องนางละอองดาวของพี่ไม่เล่นไม่หัว (หยอก) กับพี่เหมือนแต่ก่อนแล้วหนาหนำซ้ำยังบึ้งตึงใส่พี่อีกหนา"

"มันมิงามเจ้า เจ้าพี่ ปล่อยข้าเจ้าเถิดหนาเจ้า ข้าเจ้ามิมีอันใดจะอู้ (พูด) กับเจ้าพี่ดอกหนาเจ้า" 

เจ้านางละอิงดาวค้อมตัวเล็กน้อยพูดหลบหน้าหลบตาพยายามดิ้นให้หลุดจากอ้อมแขนแกร่ง พลันก็ได้ยินเสียงบ่าวคนสนิทเรียกมาแต่ไกล มือหนาจำต้องปล่อยเจ้านางอย่างช่วยไม่ได้แลเสียดายยิ่งนัก

"เจ้านางน้อยเจ้า เจ้านาง เจ้าพ่อเรียกหาเจ้า บอกว่าให้รีบขึ้นไปบนเรือนเจ้า เจ้าพ่อไขอยากให้เจ้านางน้อยรู้จักกับท่านเจ้าพระยาชัยเดชเจ้า"

"ไปบอกเจ้าพ่อว่าเฮากำลังจะขึ้นไปหนาคำปู้จู้..เยี่ยงนั้นข้าเจ้าขอตัวก่อนเน้อเจ้า..ท่านเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ ไหว้สาเจ้า" เจ้านางน้อยยกมือไหว้เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์อย่างนอบน้อมเพื่อหลีกเลี่ยงการพบเจอ จึงขอตัวขึ้นเรือนไป แม้ในใจจะไม่อยากไปก็ตาม

บนเรือนใหญ่

สถานที่จัดเตรียมงานแต่งอย่างสมบูรณ์ของเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์

เจ้านางเพียงฟ้าผู้เป็นเจ้าสาวงดงามราวเทพธิดามาจุติ อยู่ในชุดแต่งงานพื้นเมืิองของแคว้นเวียงพิงค์สีขาว เป็นผ้าฝ้ายทอมือ ตัดด้วยผ้าถุง (ผ้าซิ่น) ลุนตยาหรือดลยาได้อย่างลงตัว กำลังวาดเท้าลงมารับแขกเหรื่อที่กำลังเดินขึ้นมาบนเรือนใหญ่ เพื่อมาร่วมวงขันโตกทานข้าว แลเป็นสักขีพยาน เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ในชุดเจ้าบ่าว เสื้อผ้าฝ้ายสีขาวสะดุดตาใส่คู่กับ โจงกระเบนสีน้ำตาลไหม้ เดินขึ้นมายืนข้างกายเจ้านางเพียงฟ้า ผู้คนที่มางานแต่งครั้งนี้ได้เห็นต่างก็พูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ทั้งคู่เหมาะสมกันอย่างกับกิ่งทองใบหยก ในงานแต่งต่างก็รวมขุนนางชั้นน้อยใหญ่ไว้มากมาย เจ้านางละอองดาวเองก็ต้องเข้ามานั่งร่วมกินเลี้ยงขันโตกร่วมกับเจ้าพระยานาสมและจ้าวนางแสงดาวผู้เป็นบิดามารดาด้วย

พิธีการเริ่มขึ้นอย่างอึกทึก เมื่อบายศรีสู่ขวัญแลผูกข้อไม้ข้อมือบ่าวสาวเสร็จ ก็มีทั้งการร้อง การฟ้อน การรำ ต่อเนื่องอย่างไม่ลดละ ในวงขันโตกจึงมีการพูดคุยกันอย่างสนุกสนาน 

เมื่อไม่มีหวังเรื่องการแต่งงานของเจ้านางละอองดาวกับพระยา ศรีพิพัฒน์แล้ว พระยานาสมจึงหันหัวเรือมาที่เจ้าพระยาชัยเดชที่มียศศักดิ์เทียบเคียงกับเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์  แม้จะมีเมียมาก แต่พระยาชัยเดชก็ยังไม่เคยแต่งเมียเข้าคุ้มเลยสักคน พระยานาสมจึงหมายหมั้นปั้นมือที่จะให้ เจ้าละอองดาวเป็นเมียตบเมียแต่งของเจ้าพระยาชัยเดช เพื่อรักษาหน้าของตน

"เจ้านางละอองดาวลูกสาวของท่านพระยานาสม งามสมคำร่ำลือแท้ๆเลยขอรับ" เจ้าพระยาชัยเดชเอ่ยขึ้นอย่างออกหน้าออกตา

"เยี่ยงนั้นเลยรือท่านพระยาชัยเดช? แต่ลูกสาวเฮาคนนี้ออกจะหัวแข็งสักน้อย เหมือนม้าพยศหนาท่าน..ฮ่าๆๆๆๆ"

"ข้าน้อยรับได้ขอรับท่านเจ้าพระยานาสม พยศแค่ไหนข้าน้อยก็สามารถปราบพยศได้หมดนะขอรับ..หึหึ" 

สายตาโลมเลียที่มองเจ้านางละอองดาวอย่างไม่ลดละ ทำให้เจ้านางรู้สึกอึดอัดเป็นอย่างมาก และเช่นกัน สายตาของเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ก็มองเห็นพฤติกรรมทั้งหมดของพระยาชัยเดชในตอนนี้ทั้งหมด จนต้องกัดกรามแน่น

"เจ้าพ่อ ลูกขอออกไปสูดอากาศข้างล่างเน้อเจ้า ลูกมิอยากนั่งอยู่ตรงนี้แล้วหนาเจ้า" รู้สึกอึดอัดทั้งสายตาแทะโลมของพระยาชัยเดช และมองเห็นสายตาที่เอาแต่จ้องมาที่ตนของพระยาศรีพิพัฒน์อีกคน ทำให้อึดอัดเพิ่มขึ้นเป็นทวีคูณ

"เยี่ยงนั้นก็ย่อมได้หนาลูก..ละอองดาว สงสัยจะปวดหัวเรื่องการเมืองหนาท่าพระยาชันเดช แม่ญิงก่อเยี่ยงนี้แลหนาฟังการบ้านการเมืองมิได้ดอก ฮ่าๆๆๆ ไปลูกไป ไปเทียว (เดิน) เล่นที่ลานหน้าคุ้มเน้อ"

"เจ้า เจ้าพ่อ ข้าเจ้าไหว้สาเจ้า ท่านพระยาชัยเดช"

"ไหว้พระเต๊อะเจ้านางละอองดาว"

 มือหนายื่นยาวไปจับมือเรียวของเจ้านางละอองดาวอย่างถือวิสาสะ เจ้านางสะบัดมือออกอย่างแรงด้วยความตกใจ หน้าตาซีดเซียวด้วยไม่เคยเจอคนแบบนี้มาก่อนทำให้รู้สึกกลัวขึ้นมาทันที

"เจ้าพี่ เป็นอันใดไปเจ้า? น้องเห็นสีหน้าเจ้าพี่มิค่อยสู้ดีนักตั้งแต่เมื่อกี้แล้วหนาเจ้า?"

เจ้านางเพียงฟ้าเจ้าสาวที่ผูกข้อมือติดกันกับเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์เอ่ยขึ้น เมื่อเห็นสามีของตนดูเคร่งขรึมไป

"มิมีอันใดอกหนาเจ้านางเพียงฟ้า พี่น่าจะเหนื่อยไปหน่อยหนา" หันมาฝืนยิ้มอย่างฝืดเคือง

"เจ้า..เจ้าพี่ ประเดียวก็เสร็จแล้วหนาเจ้า เจ้าพี่อดทนอีกสักหน่อยเถิดหนาเจ้า"

"อืม..ขอบอกขอบใจมากหนาเจ้านางเพียงฟ้า"

"เจ้า..เจ้าพี่เฮาเป็นผัวเมียกันแล้ว..เจ้าพี่เป็นเช่นไร น้องก็เป็นเช่นนั้นหนาเจ้า" เจ้านางเพียงฟ้าเอามือมากุมหลังมือพระยาศรีพิพัฒน์ไว้ ยิ่มให้อย่างอ่อนโยน พระยาศรีพิพัฒน์ก็ยิ้มกลับไปอย่างอ่อนโยนเช่นกัน

งานแต่งของเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ ผ่านพ้นไปได้ด้วยดี 

 3 วันผ่านไป 

เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ก็พาเจ้านางเพียงฟ้า มากราบเจ้าพ่อเจ้าแม่ของเจ้านางน้อยละอองดาวอีกครั้งที่คุ้มพระยานาสม

เจ้านางน้อยขอไม่ออกไปพบพระยาศรีพิพัฒน์ แสร้งว่ายุ่งงานเรือน ทำให้พระยาศรีพิพัฒน์กังวลใจอย่างมาก ด้วยเจ้านางละอองดาวไม่เคยเป็นเช่นนี้มาก่อน ครั้นจะไปสอบถามหาความก็ไม่มีจังหวะเอาเสียเลย จึงปล่อยช่วงเวลาผ่านไป จากวันเป็นเดือน จากเดือนเป็นปี

หนึ่งปีผ่านไป

"ลูกไม่แต่งเจ้า เจ้าพ่อ ถ้าเจ้าพ่อบังคับลูก ลูกจักหนีไปให้ไกลเลยหนาเจ้า..เจ้าพ่อคอยดูเถิดหนาเจ้า"

"ละอองดาว ปีนี้ลูกก็อายุ 17 แล้วหนา ออกเรือนได้แล้วหนา"

"ให้ลูกไปเป็นอนุของเจ้าพระยานาหมื่นที่ไหนก็ได้ ยังดีซะกว่าให้ลูกไปแต่งงานกับคนเยี่ยงนั้นหนาเจ้า เจ้าพ่อ..หัวเด็ดตีนขาดเยี่ยงไรลูกก็ไม่แต่งงานกับเจ้าพระยาชัยเดชหนาเจ้า..เจ้าพ่อ คนมักมากในกาม เจ้าชู้ หลายเมียเช่นนั้นลูกไม่เอาหนาเจ้า ลูกมิอยากแต่งหนาเจ้า..เจ้าพ่อ!!!!"

"ละอองดาว!!!ลูกพูดเช่นนี้อย่างเยี่ยงไรกัน? ลูกเป็นถึงลูกเจ้าพระยานาหมื่น จะให้แต่งไปเป็นอนุได้เยี่ยงไรกัน? ไปเอาคำพูดเช่นนี้มาจากไหนกัน? ตายๆๆๆลูกคนนี้มันดื้อจริงๆ เจ้าแสงดาวเหตุใดไม่สอนลูกบ้างหนอ ว่ามิควรเถียงคำไม่ตกฟากเช่นนี้" เมื่อว่ากล่าวลูกไม่ได้ ก็หันมาตวาดผู้เป็นมารดาแทน

"เจ้าพี่ใจเย็น ๆ ก่อนเถิดหนาเจ้า..เจ้าพี่ก็รู้ว่าพระยาชัยเดชมีเมียก่อหลายคนแล้วหนา ถึงแม้นจะให้ลูกของหมู่เฮาไปเป็นเมียแต่ง คนมักมากในกามเช่นนั้น แต่งกับลูกสาวของหมู่เฮาไปมิถึงสามฤดู ก็มิแคล้วจะเอาอนุใหม่เข้ามาอีกนั่นแลหนาเจ้า..เจ้าพี่ ลองคิดดูอีกดีก่อนเถิดหนาเจ้า..เจ้าพี่นาสมของน้องแลลูก ๆ"

"เอาละ ๆ พ่อจักไม่บังคับเจ้าละอองดาวแล้วหนา แต่ถ้าพ่อเห็นว่าบุรุษผู้ใดที่เหมาะสมคู่ควรกับเจ้านาง พ่อจักให้เจ้านางแต่งกับเขาผู้นั้นหนา"

"เจ้าพ่อ!!!! ลูกก็บอกแล้วเยี่ยงไรเล่าเจ้า..ว่าลูกมิอยากแต่งงานหนาเจ้า เจ้าพ่อยังจะมาบังคับลูกอีกทำไมกันเล่าเจ้า เจ้าพ่อ!!..หึ!!!?"

"เช่นนั้นเรื่องนี้ค่อยว่ากันเถิด..ตอนเจ้านางอายุ 21 ปีก็แล้วกันหนา"

"เจ้าพ่อ ถ้าบังคับลูกอีกลูกจักหนีไปรืไม่ลูกก็จะอัตวินิบาตรกรรมหนาเจ้า..เจ้าพ่อคอยดูเถิดหนา"

"จ้าวนางละอองดาว!!! พูดแบบนี้ได้เช่นไรกัน?..แม่เสียใจหนาเจ้านางรู้หรือไม่!!!?!" 

จ้าวแสงดาวผู้เป็นมารดาถึงกับเอามือทาบอกเมื่อลูกสาวเปล่งวาจาอัปมงคลเช่นน้นออกมา

"ละอองดาว พ่อรู้ว่าลูกรักพระยาศรีพิพัฒน์มากเพียงใด แต่ตอนนี้พระยาศรีพัฒน์ แม้แต่อนุเขาก็ยังไม่คิดที่จะมีเลยหนา แสดงให้เห็นแล้วหนาว่าเขารักแลเทิดทูนเจ้านางเพียงฟ้ามากเพียงใด ตัดอกตัดใจเสียเถิดหนาลูก..ละอองดาว”

“ลูกตัดใจได้นานแล้วหนาเจ้า..เจ้าพ่อ ลูกเหลือแค่ความปรารถนาดีกับเจ้าพี่  ศรีพิพัฒน์เท่านั้นแลเจ้า เจ้าพ่อ..เจ้าพ่อแลเจ้าแม่อย่าได้กังวลใจเลยหนาเจ้า สักวันนึ่ง ลูกกับเจ้าพี่ก่อจะปะหน้ากันได้ โดยที่ลูกทำใจได้แล้วจริงๆหนาเจ้า ลูกขอตัวก่อนหนาเจ้า เจ้าพ่อ เจ้าแม่ ลูกไหว้สาเจ้า”

“อืม พ่อได้ยินได้ฟังก่อดีใจมาก ๆ หนาที่ลูกตัดใจได้เสียที เช่นนั้นครั้งหน้าถ้าพี่เขามาคุ้มเฮาอีกครา เจ้านางก็มาทักทายพี่เขาเสียหน่อยเถิดหนา เผื่อการข้างหน้ามีกงการอันใดจักได้พึ่งพากัน เป็นพี่เป็นน้องกันสืบต่อไป”

“เจ้า เจ้าพ่อ” รับคำเสร็จก็ลงไปนั่งเล่นที่ท่าน้ำหลังบ้าน คำปู้จู้เก็บดอกปีบมาให้เต็มตะกร้าเพื่อเอามาเล่นร้อยมาลัยอย่างที่เคยทำ

“เจ้านาง ตั้งแต่ท่านพระยาศรีพิพัฒน์ออกเรือนไปนี้ เจ้านางของข้าเจ้าก็ไม่ร่าเริงเหมือนเก่าเลยหนาเจ้า” 

คำปู้จู้ซึ่งอยู่กับเจ้าละอองดาวมาตั้งแต่เกิดรับรู้ถึงการเปลี่ยนไปของนายตัวเองก็ไม่สบายใจเป็นอย่างมาก

“ไม่ร่าเริงได้อย่างไรคำปู้จู้? เอาอันใดมาพูดหนอ? เฮาก็ร่าเริงเหมือนเก่านั่นแลแค่ตอนนี้มันเบื่อหน่าย มิรู้จะทำอันใด เริ่มต้นจากที่ใดก่อนดีก็เท่านั้น เมื่อก่อนพอเจ้าพี่มาที่คุ้ม เฮาก็ได้พูดได้คุยแก้เบื่อได้บ้าง แต่ตอนนี้เฮาไม่รู้จักไปคุยไปเล่นกับผู้ใด เฮาเลยเป็นเช่นนี้เท่านั้นเอง”

“โถ เจ้านางน้อยของคำปู้จู้” ลอบถอนหายใจอย่างรู้สึกเห็นใจผู้เป็นนายอย่างมาก

“เอ๊ะ!! นั่นบ่าวคนใหม่รือ? เฮาไม่เคยเห็นเลยหนา”

“คนไหนเจ้า? เจ้านาง อ๋อ  คนนั้นรือ? บ่าวผู้นั้นชื่ออ้ายคำแสนเจ้า..เจ้านาง เห็นมีคนบอกว่าอ้ายผู้นี้เป็นคนภาคกลางโน่นหนาเจ้า..เจ้านาง แลหน้าแลตา มองเช่นไรก็มิใช่บ่าวในเรือนหนาเจ้า..เจ้านาง หน้าขาวเจ๊าะเล๊าะเน๊าะ (หน้าขาวปานลิเก) เจ้านาง คิคิ” คำปู้จู้จีบปากจีบคอพูด

"เยี่ยงนั้นก็ไปดูสักหน่อยเถิดหนา..คำปู้จู้ คิคิ"

"เจ้านางจะไปดูอันใดเจ้า? เจ้านางมิควรไปยุ่งกับบ่าวป้อจาย (ผู้ชาย) ในเรือนหนาเจ้า"

"จักเป็นอันไดไปเล่าคำปู้จู้? เหตุใดเฮาถึงยุ่งไม่ได้เล่า? บ่าวในเรือนนี้เฮาก็รู้จักทุกคนหนา ซ้ำบางคนก็เป็นเพื่อนเล่นกับเฮาเหมือนสู (เธอ) นี้ไง"

"มันไม่เหมือนกันหนาเจ้า..เจ้านาง.. บ่าวในเรือนเจ้าพ่อรู้จักหมด ว่าหน้าตา นิสัยเป็นเช่นไร แต่คนผู้นี้เป็นคนจากถิ่นอื่นมาอยู่ เฮามิรู้นิสัยว่าเป็นเช่นไรหนาเจ้า..เจ้านาง" 

คำปู้จู้ค้านด้วยความเป็นห่วงเกรงว่าเมื่อเจ้าพระยานาสมรู้เข้า เธอและเจ้าละอองดาวจะต้องตกที่นั่งลำบากเป็นแน่แท้

"เช่นนั้นก็ดีแล้วหนาคำผู้ปู้ เฮาจักได้ไปทำความรู้จักไว้ ว่านิสัยใจคอของบ่าวผู้นี้เป็นเช่นไร คิคิคิ" 

พูดเสร็จเจ้าละอองดาวก็สาวเท้าจากท่าน้ำตรงไปที่ ชายหนุ่มวัย 20 ต้นๆ ผิวขาวสะอาดสะอง ที่กำลังกวาดใบไม้ตรงลานหลังบ้านอย่างขะมักเขม้น

"เจ้านาง รอข้าเจ้าด้วยเจ้า เจ้านางมิควรวิ่งหนาเจ้า มิเคยฟังข้าเจ้าเลยหนาเจ้า..เจ้านางน้อย เห้ออออ" 

คำปู้จู้รีบลุกขึ้นวิ่งตามเจ้านางน้อยของตนอย่างรวดเร็วเช่นกัน ครั้นห้ามก็ห้ามไม่อยู่จึงพึมพำออกมาอย่างเหลือใจ

_____________________________

ท่านพระยาศรีพิพัฒน์ ไม่รักไม่ชอบเจ้านางก็ชอบมาแต๊ะอั๋งเขาเน๊าะ .. น่าตีจิมๆ